Reklam

Dark Pattern nedir, sizi nasıl kandırıyorlar?

Işın Akçay -
5 yıl önce

İnternette bir web sitesinden diğerine gezerek merak ettiğiniz bir şeyi öğrenmeye çalışıyorsunuz. Sonra o an bakmakta olduğunuz site birden karşınıza bir pencere çıkarıyor ve içgüdüsel olarak köşedeki “X” işaretine tıklıyorsunuz. Ve bunu yapmak sizi istemediğiniz bir ürünün sitesine yönlendiriyor. Az önce ulaştığınız sonuç, şirketlerin “Dark Pattern” denilen bir yönteme başvurması ile ortaya çıkıyor.

Şirketlerin yararı adına sizi yönlendirmek için kullanılan dijital formatlardaki tasarımlara Dark Pattern deniyor. Bunlar kasıtlı olarak, birçok farklı şekilde kullanılıyor.

Yazımızda, bu konuda dikkatli olmanız için, kullanılan yöntemlerin bazılarını ele aldık.

Link'lere tıklamanızı sağlarlar

Bilgisayarınız eski olabilir ve bu yüzden internette bazı parçaların sürücüsünü aramak zorunda kalabilirsiniz. Eğer anakart için ses sürücüsü arıyorsanız, muhtemelen farklı şirketler tarafından üretilmiş farklı ses sürücüleri vardır. Ve hepsi bilindik sitelerde olmayabilir.

Siteye girdiğinizde, aradığınız şey alttaki gösterişsiz buton olmasına rağmen, sizi büyük ve parlak “DOWNLOAD” (İndir) butonuna tıklamak için kandırmaya çalışabilir. Ve bu sayede sizi, bir sözüm ona “sürücü yükleme” programını indirme sitesine yönlendirecektir.

Bu, ziyaretçileri reklama tıklatarak ve programı indirerek reklam verenden gelir etmek için sitelerin sık başvurduğu bir yöntem.

Bu arada, aylardır hiç kullanmadığım bir sürücü yükleme programım vardı. Bir gün, bir deneyeyim dedim. Video sürücümü güncelledi, sonrasında bilgisayarımda oyun oynayamadım ve hatta ekran çözünürlüğümü dahi değiştiremedim. Böyle bir şey de başımdan geçti.

Okumayacağınıza inanırlar

Genel kullanımınız için bir gereklilik olduğuna inandığınız bir programı kurarken çok dikkat etmeden art arda “ileri” butonuna tıklarsınız. Sonrasında ihtiyaç duymadığınız bir tarayıcı ya da “gerçekten” ihtiyaç duymadığınız bir güvenlik programını yüklediğinizi fark edersiniz.

Bu, çok sık ve bu durumda neredeyse her zaman olur. Kullanıcının güdüsel doğasını bilen şirketler bu yöntemi seçerek aslında ihtiyacınız olan şeyi yüklerken “bonus” imkânları edinmenizi sağlarlar.

Ve bu imkan “McAfee” gibi bir güvenlik programı ise … silmek için şansa ihtiyacınız olacak.

Başka bir örnek; Sid Meier’s Civilization VI adlı oyunun geliştirici firması olan Firaxis oyunun Son Kullanıcı Lisans Anlaşması’nda (EULA) gittiği bir değişiklik. Firma, sözleşmesine şöyle bir ifade eklemişti;

“Toplayacağımız bilgiler ilk ve/veya ikinci isminiz, e-mail adresiniz, telefon numaranız, resminiz, posta adresiniz, coğrafi konumunuz, ya da ödeme bilgileriniz gibi kişisel bilgilerinizi içerebilir. Ek olarak yaşınız, cinsiyetiniz, doğum tarihiniz, posta kodunuz, cihaz ayarlarınız, konsol kimliğiniz, oynadığınız yazılım ürünleri, anket verileriniz, satın alımlarınız, IP adresiniz ve oynadığınız sistem bilgilerinizi de toplayabiliriz. Kişisel bilgilerinizi ve ileride kullanacağınız bilgisayar ve cihazların bilgileriyle birleştirebiliriz.” 

Ancak firmanın araya eklediği satırlar fark edildi ve oyuncu camiasında oyunun iade edilmesi, olumsuz yorumlar ve tabi ki güven sorunlarıyla sonuçlanan bir geri tepmeye sebep oldu.

Haber bültenimize üye olmadığın için kendinden utanmalısın! 

Muhtemelen bu şimdiye kadar sizden istediklerini elde etmek için başvurdukları en yöntemlerin en yüzsüzü. İster indirim olsun, ister haber bülteni aboneliği olsun, size sundukları şeyi kabul etmediğiniz için kendinizi kötü hissettirmeye çalışıyorlar. Ve buna “confirm shaming” deniyor, bununla size kendinizi güvensiz hissettirerek sunduklarını kabul ettirip sizi “güvenli, güçlü ve zeki” olacağınızı zannettirmeye çalışıyorlar.

Bana sorarsanız “Stockholm Sendromu” ile sizi kandırmaya çalışıyorlar. Bilirsiniz, sizi tutsak edenlere aşık olmanız için ya da mantık dışı ifadelerini kabul etmeniz için uğraşıyorlar.

Karşılaştığınız ilginç bir dark pattern taktiği varsa, yorumlarda okuyucularla paylaşabilirsiniz!

Bu yazıyı faydalı buldunuz mu?
0 0
Bu sayfayı paylaşın:



 
Hiç yorum yok. İlk yorumu yapan siz olun!